काठमाडौं, माघ १९ – केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी) ले पछिल्लो समय अनलाइनमार्फत भइरहेको ठगी घटनाप्रति गम्भीर ध्यानाकर्षण गर्दै सर्वसाधारणलाई सतर्क रहन अनुरोध गरेको छ।
शुक्रबार जारी गरिएको विज्ञप्तिमा सिआइबीका प्रवक्ता प्रहरी उपरीक्षक होविन्द्र बोगटीले ठगीका नयाँ तरिकाहरूबारे जानकारी दिँदै यस्ता अपराधबाट जोगिन अपिल गरेका छन्। विभिन्न सामाजिक सञ्जालहरू, डिजिटल वालेट, र बैंक तथा वित्तीय संस्थाको नाममा प्रलोभनमा पारी ठगी गर्ने गतिविधिहरू तीव्र रुपमा बढिरहेको सिआइबीले जनाएको छ।
ठगीका घटनामा बढोत्तरी
सिआइबीका अनुसार हालैका दिनमा पोखरामा ५७ लाख रूपैयाँ, चितवनमा १६ लाख रूपैयाँ, र नेपाल सरकारका कर्मचारीहरूसँग ५ लाख ५० हजार रूपैयाँ ठगी गरिएका घटनाहरू अनुसन्धानको क्रममा छन्। साथै, विभिन्न कम्पनी र सर्वसाधारणहरूलाई समेत करोडौं रूपैयाँको ठगी भएको तथ्य सार्वजनिक गरिएको छ।
सिआइबीले हालसम्म ५०० भन्दा बढी संदिग्ध फोन नम्बरहरू पहिचान गरेको छ, जसले अपरिचित नम्बरबाट फोन र म्यासेज गरेर ठगी गर्ने काम गरिरहेका छन्।
ठगीका नयाँ तरिकाहरू
सिआइबीले ठगीका घटनाहरू कसरी हुने गरेका छन् भन्नेबारे जानकारी दिँदै विभिन्न प्रमुख रणनीतिहरू औंल्याएको छ:
- नक्कली चिनारी प्रयोग:
- इ-सेवा, खल्ती जस्ता डिजिटल वालेट वा बैंकका नाममा फोन गरेर आफूलाई संस्थाको आधिकारिक व्यक्ति भएको दाबी गर्दै ठगी।
- सम्बन्धित कम्पनीको लोगो र नक्कली पहिचान प्रयोग गरी विश्वास जित्ने प्रयास।
- ओटीपी ठगी:
- वालेटमा बारम्बार गलत पासवर्ड राखेर ब्लक गर्ने र प्रयोगकर्तालाई सेवा सुधारका नाममा ओटीपी कोड माग्ने।
- प्राप्त ओटीपी प्रयोग गरी पीडितको खाताबाट पैसा स्थानान्तरण।
- सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग:
- फेसबुक, इन्स्टाग्राम जस्ता प्लेटफर्ममा प्रलोभनयुक्त म्यासेज पठाउने।
- एआईद्वारा सिर्जना गरिएका आवाज प्रयोग गरी फोन गरेर लिङ्क खोल्न लगाउने।
- उक्त लिङ्कमार्फत युजरनेम र पासवर्डमा पहुँच प्राप्त गरी रकम चोरी।
- अनलाइन व्यापारको बहाना:
- आकर्षक फोटो र भिडियोहरू प्रयोग गरी नक्कली अनलाइन व्यापार साइटहरू संचालन।
- अर्डर गर्दा रकम ट्रान्सफर गर्न लगाउने तर सामान डेलिभरी नगरी सम्पर्कविहीन हुने।
सिआइबीको अनुरोध
सिआइबीले सर्वसाधारणलाई यस्ता ठगीबाट बच्नका लागि निम्न सुझावहरू दिएको छ:
- अपरिचित नम्बरबाट आएको फोन वा म्यासेजको जवाफ नदिनुहोस्।
- कुनै पनि ओटीपी कोड अन्य व्यक्तिसँग साझा नगर्नुहोस्।
- अनलाइन लिंकहरू खोल्नु अघि सतर्क रहनुहोस्।
- ठगीमा संलग्न व्यक्तिहरूबारे कुनै सूचना प्राप्त भएमा तुरुन्तै सिआइबी वा नजिकको प्रहरी कार्यालयमा जानकारी गराउनुहोस्।
ठगीविरुद्धको सिआइबीको कदम
सिआइबीले ठगी घटनाको गहिरो अनुसन्धान गर्दै दोषीहरूलाई कानूनी कारबाहीको प्रक्रियामा अघि बढाएको जनाएको छ। यसका साथै, ठगीविरुद्ध व्यापक जनचेतना फैलाउने उद्देश्यले विभिन्न कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्ने तयारी पनि भइरहेको छ।
सर्वसाधारणलाई डिजिटल सुरक्षा र सतर्कताका उपायहरू अपनाउन प्रेरित गर्दै सिआइबीले यस किसिमको अपराधलाई निर्मूल पार्नको लागि सहकार्यको आह्वान गरेको छ।